ویتامین D

ویتامین D  که کلسیفرول می‌نامند، از ویتامین‌های لازم برای بدن و از ویتامین‌های محلول در چربی است.این ویتامین به رشد و استحکام استخوانها  کمک می‌کند. این ویتامین با  جذب فسفر و کلسیم از روده‌ها و کاهش دفع از کلیه به متابولیسم استخوان‌ها کمک می‌کند.
منبع  این ویتامین منابع گیاهی مثل غلات و حیوانی مثل ماهی ساردین، شیر و تخم مرغ، نور آفتاب است، ۱۰ تا ۲۰ دقیقه ماندن در زیر نور آفتاب، نیاز روزانه بدن انسان به این ویتامین را تأمین می‌کند. کمبود این ویتامین همچنین باعث پوکی استخوان در کهنسالی می‌گردد.

فواید

دریافت ویتامین دی  باعث افزایش قدرت و هماهنگی عضلات در افراد کهنسال می‌شود. همچنین باعث پیشگیری از بروز بیماری‌هایی مانند راشیتیسم ، استئومالاسی و پوکی استخوان در پیری می‌شود. این ویتامین به رشد و استحکام استخوان‌ها و رشد سلولها کمک می‌کند. همچنین  ویتامین دی در سلامت مغز و جلوگیری از آلزایمر مؤثر است.

عوارض مصرف کم

از عوارض مصرف کمبود این ویتامین در کودکی بیماری راشیتیسم است.این بیماری به علت کمبود کلسیم و فسفر در زمان رشد استخوان‌ها است که در نهایت باعث خم شدن استخوان ها می شود. عوارض دیگر؛ بزرگی جمجمه، زائده‌های دکمه مانند بر روی ستون فقرات و برجستگی سینه می‌باشد.همچنین مچ دست و پا پهن می‌شود.در د بزرگسالی کمبود این ویتامین در بدن باعث بوجود آمدن بیماری استئومالاسی می‌شود. در این بیماری با کاهش تراکم استخوانی دردهای شدیدی در قسمت پا و کمر احساس می‌شود. همچنین استخوان‌ها بلند به راحتی شکسته می‌شوند.
در دوران کهنسالی کمبود این ویتامین باعث  پوکی استخوان به ویژه در زنان می‌شود. عامل اصلی تأثیرگذار تغییرات هورمونی بدن است.همچنین کمبود این ویتامین در بدن باعث مشکلاتی مانند دیر دندان درآوردن و دیر نشستن و دیر راه افتادن در کودکان، همچنین نافرم شدن لگن که این بیماری در دخترها باعث تنگی لگن شده و به ناچار باید از طریق سزارین زایمان کنند کمبود این ویتامین باعث مبتلا شدن  به سرطان سینه یا پروستات می‌شود.

علل کمبود

مصرف برخی داروهای ضد تشنج

رشد سریع کودک

نرفتن زیر آفتاب
افراد در معرض کمبود ویتامین دی

افراد زیر بیشتر از بقیه افراد جامعه در خطر کمبود ویتامین دی می‌باشند:

نوزادان شیرخوار
افراد مسن

افراد زمینگیر
افراد دارای پوست تیره
افراد مبتلا به بیماری التهابی روده (IBD) و سایر بیماری‌هایی که منجر به اختلال در جذب چربی می‌شود مانند
افراد چاق

میزان مناسب

600 IU درروز برای افراد بین ۱ تا ۷۰ سال
800 IU در روز برای افراد بالای ۷۰ سال

عوارض مصرف زیاد

استفاده بیش ازحد از این ویتامین مخصوصاً اگر همراه با مصرف زیاد کلسیم باشد منجر به مسمومیت می‌گردد.استفاده از قرص بطور مستمر باعث مشکلاتی مانند رسوب کلسیم در بافت‌های نرم مثل کلیه‌ها، ریه‌ها، قلب و گوش می‌شود.

منابع ویتامین دی

آفتاب:

پرتو فرابنفش باعث می‌شود که ماده‌ای به نام دهیدروکلسترول طی مراحلی در بدن در کلیه به ویتامین دی تبدیل شود. افراد با پوست روشن‌تر نسبت به تیره‌ترها می‌توانند در زمان  کمتری که زیر آفتاب مانده‌اند نیاز خود به این ویتامین را تأمین کنند تقریباً تمام ویتامین دی مورد نیاز یک فرد، در مکانی که هوای آفتابی دارد از این طریق ساخته می‌شود.
منابع گیاهی: غلات و برخی سبزیجات و میوه‌جات.
منابع حیوانی: کره، روغن کبد ماهی، زرده تخم مرغ، خامه، جگر، ماهی ساردین حاوی مقادیر زیادی از این نوع ویتامین هستند.
دریافت این ویتامین به صورت مصنوعی مثل کپسول و آمپول.